Tu przeczytasz o następujących zmianach w prawie:
- Rodzice muszą złożyć wniosek o przeliczenie zasiłku macierzyńskiego – termin tylko do 17 maja!
- Sąd Najwyższy wydał ważną dla kredytobiorców uchwałę
- Zasiłek dla bezrobotnych – kwota od 1 czerwca 2023 r.
- Zerowy VAT na żywność będzie przedłużony na nowy rok?
- Nowe przepisy ustawy antylichwiarskiej już 18 maja 2023 r.
- Ministerstwo polepszy dostęp do wymiaru sprawiedliwości i zwiększy bezpieczeństwo
- Wyrok TK w sprawie ogłaszania Programu Szczepień Ochronnych
- Co z prawem do świadczenia pielęgnacyjnego dla wnuka? RPO przyłączył się do postępowania przed TK
- Sejm ureguluje zawody medyczne
- Akt urodzenia dziecka z fikcyjnymi danymi ojca. Czy będzie zmiana przepisów?
Rodzice muszą złożyć wniosek o przeliczenie zasiłku macierzyńskiego – termin tylko do 17 maja!
Rodzice muszą złożyć wniosek o przeliczenie zasiłku macierzyńskiego, by mieć wyższe świadczenie. Jeśli tego nie zrobią w określonym czasie, możliwość otrzymywania zasiłku w nowej wysokości przepadnie.
Rodzice, którzy 26 kwietnia pobierali zasiłek macierzyński za okres:
- urlopu macierzyńskiego,
- urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub
- urlopu rodzicielskiego,
by mieć wyższe świadczenie, muszą złożyć wniosek o przeliczenie zasiłku. Mają na to czas tylko do 17 maja. Po tej dacie złożenie wniosku nie będzie już możliwe i zasiłek będzie wypłacany w dotychczasowej wysokości.
Wniosek o ustalenie zasiłku macierzyńskiego w nowej wysokości powinien być złożony do płatnika zasiłku, czyli pracodawcy, zleceniodawcy lub ZUS-u.
Ile wynosi zasiłek macierzyński:
Zasiłek macierzyński jest wyższy i wynosi:
- za okres urlopu macierzyńskiego– 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku,
- za okres urlopu rodzicielskiego– 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Sąd Najwyższy wydał ważną dla kredytobiorców uchwałę
Sąd Najwyższy, w siedmioosobowym składzie, wydał uchwałę, zgodnie z którą wypowiedzenie umowy kredytu nie wpływa na bieg terminu przedawnienia roszczeń
o zapłatę rat kredytu, które stały się wymagalne przed wypowiedzeniem umowy.
Sąd Najwyższy przychylił się do stanowiska Rzecznika Finansowego co do przedawnienia roszczeń o zapłatę rat kredytu – uchwała z dnia 10 maja 2023 r., sygn. akt: III CZP 52/22
W dniu 10 maja 2023 r. Sąd Najwyższy, w siedmioosobowym składzie, wydał ważną dla kredytobiorców uchwałę, zgodnie z którą Wypowiedzenie umowy kredytu nie wpływa na bieg terminu przedawnienia roszczeń o zapłatę rat kredytu, które stały się wymagalne przed wypowiedzeniem umowy.
Powyższe rozstrzygnięcie oznacza, że roszczenia banków wynikające z wypowiedzianych następnie umów kredytowych ulegają przedawnieniu zgodnie z ogólnymi zasadami przewidzianymi dla takich roszczeń, zaś samo wypowiedzenie umowy kredytowej przez bank nie ma wpływu na bieg terminu przedawnienia. Innymi słowy, roszczenia banku będę przedawniać się po 3 latach od ich powstania. Na przykład, jeśli rata kredytu miała być płatna 31 lipca 2015 r. to od dnia 1 sierpnia 2018 r. roszczenie o jej zapłatę będzie przedawnione. Nie zmieni nic w tym zakresie wypowiedzenie w międzyczasie umowy kredytowej przez bank.
Z treści sentencji uchwały wynika, że Sąd Najwyższy podzielił prezentowane przez Rzecznika Finansowego stanowisko.
Czy uchwała wpłynie na sytuację kredytobiorców?
Wydana uchwała Sądu Najwyższego przyczyni się do przewidywalności i ujednolicenia orzecznictwa sądów powszechnych oraz dostosowania praktyk kredytodawców do stanu zgodnego z prawem, co wpłynie pozytywnie na sytuację klientów podmiotów rynku finansowego.
Zasiłek dla bezrobotnych – kwota od 1 czerwca 2023 r.
Zasiłek dla bezrobotnych co do zasady podlega waloryzacji z dniem 1 czerwca o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku.
Kwoty zasiłków po waloryzacji ogłasza w Monitorze Polskim minister właściwy do spraw pracy.
Waloryzacji nie dokonuje się jednak, gdy średnioroczny poziom cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem nie zmienił się lub uległ zmniejszeniu
Od 1 czerwca 2023 r. wzrośnie kwota zasiłku dla bezrobotnych. Świadczenie to będzie wynosiło:
- 1491,90 zł – w okresie pierwszych 90 dni posiadania prawa do zasiłku,
- 1171,60 zł – w okresie kolejnych dni posiadania prawa do zasiłku.
Obecnie kwoty te wynoszą odpowiednio 1304,10 zł i 1024,10 zł (brutto).
Zerowy VAT na żywność będzie przedłużony na nowy rok?
Zerowa stawka VAT na żywność to bardzo poważna ulga, nie wykluczam, że przedłużymy ją na kolejny rok – powiedział premier Mateusz Morawiecki.
Podczas wizyty w Radziejach (woj. warmińsko-mazurskie) premier został zapytany, jaka jest możliwość przedłużenia zerowej stawki VAT na żywność. „Co oznacza obniżka VAT do zera z punktu widzenia budżetu? Popatrzmy na to w taki sposób: nagle z budżetu państwa znika ok. 10 mld zł. Dlaczego to robimy? Po to, aby o 10 mld zł wszyscy Polacy mniej zapłacili za codzienne zakupy” – podkreślił.
Szef rządu podkreślił, że zerowa stawka VAT na żywność ma „ulżyć Polakom w bardzo trudnym czasie inflacji”. „To jest bardzo poważna ulga. Nie wykluczam, że przedłużymy ją na kolejny rok, ale te decyzje zapadną w swoim czasie, jak będziemy mieli dokładną wiedzę dotyczącą wysokości inflacji na ten rok, ale również prognozowanej na kolejny rok” – poinformował. (PAP)
Nowe przepisy ustawy antylichwiarskiej już 18 maja 2023 r.
18 maja2023 r. zacznie obowiązywać nowa część przepisów ustawy o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie. Chodzi m.in. o uregulowania dotyczące zdolności kredytowej, które zostały opisane w ustawie bardziej szczegółowo.
Ustawa antylichwiarska
Już 18 maja br. zacznie obowiązywać nowa część przepisów ustawy o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie. Celem zmian tzw. ustawy antylichwiarskiej oraz innych przepisów, które wchodzą w życie tego dnia jest przede wszystkim zlikwidowanie nieprawidłowości w udzielaniu pożyczek o charakterze lichwiarskim. Jak ustawa wpłynie na praktykę rynkową?
Znowelizowana ustawa antylichwiarska zaczęła obowiązywać już w połowie grudnia 2022 roku. Natomiast nie wszystkie jej przepisy. Od 18 maja br. zaczną działać, m.in. uregulowania dotyczące zdolności kredytowej, które zostały opisane w ustawie bardziej szczegółowo. Przewidziano również poważne konsekwencje dla pożyczkodawców, którzy zdecydują się na naruszenie obowiązku weryfikacji zdolności kredytowej, czy na finansowanie klientów, którzy mieli problemy ze spłatą wcześniejszych pożyczek.
Ministerstwo polepszy dostęp do wymiaru sprawiedliwości i zwiększy bezpieczeństwo
Rada Ministrów przyjęła przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości projekt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, Kodeksu postępowania karnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Zmiany usprawnią dostęp obywateli do wymiaru sprawiedliwości i zwiększą bezpieczeństwo w budynkach sądowych.
Nowe przepisy wprowadzą na stałe do polskich sądów możliwość przeprowadzania posiedzeń zdalnych w postępowaniu cywilnym za pośrednictwem środków informatycznych pozwalających na komunikowanie się na odległość.
Adwokaci i radcowie dostaną pisma procesowe drogą elektroniczną
Regułą w sprawach cywilnych stanie się również doręczanie pisma profesjonalnym pełnomocnikom za pośrednictwem elektronicznego Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych. Rozwiązania te znalazły zastosowanie w trudnym czasie pandemii. Z pożytkiem dla obywateli i skuteczności wymiaru sprawiedliwości będą wykorzystywane również po zniesieniu stanu zagrożenia epidemicznego. Co więcej, pozytywne doświadczenia pozwalają na rozszerzenie sprawdzonych rozwiązań. Dlatego przyjęta przez rząd nowelizacja również w sprawach karnych wprowadza elektroniczne doręczenia poprzez Portal Informacyjny Sądów Powszechnych. Spowoduje to przyspieszenie doręczeń pism procesowych w sprawach karnych na etapie postępowania sądowego.
Skuteczniejsza ściągalność grzywien w sprawach karnych
Projekt przewiduje zwiększenie ochrony interesów uczestników postępowania karnego. Nowe przepisy pozwolą na podwyższenie ściągalności grzywien i kosztów sądowych, a także należności przysługujących ofiarom przestępstw. Jednocześnie znacznie ograniczą obciążenie sądów czynnościami związanymi z wykonywaniem zawartych w wyrokach rozstrzygnięć o charakterze finansowym.
Koniec pandemicznego zawieszenia przedawnienia
Uchylony zostanie natomiast przepis, wprowadzony w związku z pandemią, który zawieszał bieg terminów przedawnienia karalności czynu i przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe. Utrzymanie zawieszenia biegu tych terminów w obecnej sytuacji nie ma już żadnego uzasadnienia.
Nowelizacja pozwoli też na usprawnienie zarządzania systemami informatycznymi w sądach. Dzięki działaniom Ministerstwa Sprawiedliwości obecnie już prawie jedna trzecia spraw jest załatwianych w sądach za pośrednictwem systemów teleinformatycznych. Nowe przepisy ułatwią dalszą informatyzację sądownictwa i przyspieszą procedury sądowe.
Wyrok TK w sprawie ogłaszania Programu Szczepień Ochronnych
TK orzekł we wtorek 9 maja 2023 roku, że ogłaszanie Programu Szczepień Ochronnych w komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego jest niezgodne z konstytucją. Według TK program ten powinien być publikowany w rozporządzeniu. Trybunał podkreślił, że wyrok nie oznacza zakwestionowania samego obowiązku poddawania się szczepieniom.
„Przede wszystkim za Trybunałem trzeba podkreślić, że wyrok nie ma wpływu na obowiązek szczepień i kalendarz szczepień” – powiedział PAP rzecznik resortu zdrowia, proszony o odniesienie się do rozstrzygnięcia TK.
„Oczywiście rozporządzenie ministra zdrowia zostanie znowelizowane o wskazane w wyroku elementy, które zostaną przeniesione z komunikatu GIS” – zapowiedział.
„Ta konstrukcja prawna dotychczas obowiązująca to nie kwestia ostatniego roku czy dwóch, ale wielu lat” – zaznaczył.
TK za niezgodny z konstytucją uznał art. 17 ust. 11 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Przepis ten zakłada, że Program Szczepień Ochronnych na dany rok ze szczegółowymi wskazaniami terminów i liczby dawek szczepień jest ogłaszany przez Głównego Inspektora Sanitarnego w komunikacie publikowanym w dzienniku urzędowym ministra zdrowia.
https://www.infor.pl/prawo/nowosci-prawne/5739703,wyrok-tk-w-sprawie-szczepien-ochronnych.html
Co z prawem do świadczenia pielęgnacyjnego dla wnuka? RPO przyłączył się do postępowania przed TK
Rzecznik Praw Obywatelskich przyłączył się do postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie dotyczącej braku prawa do świadczenia pielęgnacyjnego dla wnuka opiekującego się osobą z niepełnosprawnością.
Brak prawa do świadczenia pielęgnacyjnego dla wnuka osoby z niepełnosprawnością
Skargę konstytucyjną wniósł wnuk opiekujący się osobą z niepełnosprawnością. W 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił jego skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego o odmowie przyznania mu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Pomimo sprawowania faktycznej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności i w związku z tym rezygnacji z zatrudnienia nie zostało mu przyznane świadczenie.
RPO przystąpił do tego postępowania w NSA. Rzecznik w piśmie procesowym wskazywał, że „prawidłowe odczytanie treści art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 17 ust. 1a u.o.ś.r. prowadzi do wniosku, że skarżący opiekujący się niepełnosprawną w stopniu znacznym babcią jest osobą uprawnioną do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego”. W stanie faktycznym sprawy zaktualizował się bowiem wynikający z art. 132 K.r.o. jego obowiązek alimentacyjny jako obowiązek osoby zobowiązanej w dalszej kolejności.
W związku z doręczeniem zawiadomienia o wszczęciu postępowania w sprawie skargi konstytucyjnej (sygn. akt SK 33/23) rzecznik zgłosił udział w tym postępowaniu. RPO wniósł o stwierdzenie, że art. 17 ust. 1a pkt 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 390 ze zm.) w zakresie, w jakim za jedyną przesłankę uprawniającą do świadczenia pielęgnacyjnego osoby wskazane w art. 17 ust. 1 pkt 4 uznaje legitymowanie się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności przez osoby spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, jest niezgodny z art. 69 i art. 71 ust. 1 zd. drugie Konstytucji.
Sejm ureguluje zawody medyczne
Projekt ustawy regulującej funkcjonowanie 17 zawodów medycznych trafia pod obrady Sejmu. Pierwsze czytanie odbyło się na posiedzeniu sejmowej komisji zdrowia.
Celem projektu jest – jak wskazano w uzasadnieniu – uregulowanie warunków i zasad wykonywania zawodów medycznych, które dotychczas nie były objęte regulacjami ustawowymi, a także kwestii dotyczących doskonalenia zawodowego, rejestru oraz odpowiedzialności zawodowej tych osób. Ustawa dotyczy następujących zawodów medycznych:
- asystentka stomatologiczna,
- dietetyk,
- elektroradiolog,
- higienistka stomatologiczna,
- logopeda,
- masażysta,
- opiekun medyczny,
- optometrysta,
- ortoptysta,
- podiatra,
- profilaktyk,
- protetyk słuchu,
- technik dentystyczny,
- technik farmaceutyczny,
- technik ortopeda,
- technik sterylizacji medycznej,
- terapeuta zajęciowy.
Zgodnie z projektem, ma powstać mechanizm zapewniający dostęp do wykonywania zawodu medycznego tylko profesjonalistom, którzy posiadają odpowiednie kwalifikacje i kompetencje.
https://www.infor.pl/prawo/nowosci-prawne/5739102,sejm-ureguluje-zawody-medyczne.html
Akt urodzenia dziecka z fikcyjnymi danymi ojca. Czy będzie zmiana przepisów?
Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca uwagę na problem, gdy w akcie urodzenia dziecka matka może wpisać fikcyjne dane jego ojca, ale rubryka „ojciec” nie może pozostać pusta. Zdaniem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji propozycja zmian przepisów w tym zakresie jest zasadna.
Fikcyjne dane ojca w akcie urodzenia
Zgodnie z art. 61 ust. 2 ustawy z 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego, jeżeli nie nastąpiło uznanie ojcostwa albo sądowe ustalenie ojcostwa, w akcie urodzenia jako imię ojca zamieszcza się imię wskazane przez osobę zgłaszającą urodzenie.
Jeżeli nie ma takiego wskazania, to w akcie urodzenia zamieszcza się jako imię ojca imię wybrane przez kierownika urzędu stanu cywilnego; jako nazwisko ojca i jego nazwisko rodowe zamieszcza się nazwisko matki z chwili urodzenia dziecka, z adnotacją o wpisaniu nazwiska matki i wybranego imienia jako danych ojca.
Rzecznik Praw Obywatelskich wskazuje na skargi dotyczące praktyki stosowania tego przepisu, gdy matka nie chce wpisywać fikcyjnych danych do co ojca dziecka. Obywatele podkreślają przymusowy charakter tego rozwiązania.
RPO zwrócił uwagę Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na potrzebę zmian przepisów w kierunku wprowadzenia obok już istniejącego mechanizmu, drugiego, alternatywnie funkcjonującego dla matki czy innej zgłaszającej urodzenie osoby, rozwiązania.
W piśmie z 27 marca 2023 r. podkreślił, iż „ osoba zgłaszająca urodzenie dziecka i podająca dane niezbędne do sporządzenia aktu urodzenia, powinna mieć wybór czy chce skorzystać z danych przesłaniających, czy też jednak nie wpisywać danych ojca. Problemy, jakie wiążą się z aktualnie obowiązującym sposobem uzupełniania rubryk w aktach stanu cywilnego, dotyczą nie tylko sytuacji, w której dwie osoby (obywatele polscy) tej samej płci, uwidocznione w zagranicznym akcie urodzenia dziecka, jako jego rodzice, chcą dokonać transkrypcji aktu, ale także sytuacji, gdy dane matki nie są możliwe do wskazania (tu polska regulacja nie zawiera samodzielnych rozwiązań), bądź po prostu ojciec jest nieznany, a zgłaszająca fakt urodzenia osoba nie chce podawać fikcyjnych danych”.
Zdaniem RPO „argumenty, które decydowały o wprowadzaniu do polskiego systemu prawnego instytucji danych przesłaniających, mianowicie umożliwienie zapewnienia fikcyjne podawanie danych ojca, tj. nazwiska matki i wybranego imienia, co miało chronić w najpełniejszy sposób dobro dziecka, dzisiaj się w znacznej mierze zdezaktualizowały”.
MSWiA: uzasadniona zmiana przepisów
Odpowiadając na wystąpienie RPO wiceminister Bartosz Grodecki poinformował, iż kwestia zmiany przepisu (art. 61 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego) była przedmiotem analizy prowadzonej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.
„W jej wyniku uznano, że zmiana ustawy w kierunku wprowadzenia fakultatywności zamieszczania w akcie urodzenia dziecka tzw. „danych krytych” jest uzasadniona. W związku z powyższym przedstawiona w Pana wystąpieniu propozycja zmiany art. 61 ust. 2 ustawy wydaje się kierunkowo słuszna i zasadna” – czytamy w odpowiedzi MSWiA. Jednocześnie ministerstwo poinformowało, iż w przypadku podjęcia szerszych prac legislacyjnych nad nowelizacją ustawy, zostanie rozważone uwzględnienie powyższej kwestii.