Każdy z małżonków, w razie zaistnienia ważnych powodów, może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej (art. 52 § 1 k.r.o).
Ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może także zażądać wierzyciel jednego z małżonków jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności – stwierdzone tytułem wykonawczym – wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków (art. 52 § 1 k.r.o).
Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem, w którym sąd ją ustanawia, jednak w wyjątkowych wypadkach może być orzeczona z terminem wcześniejszym aniżeli dzień wytoczenia powództwa. Taką wyjątkową sytuacją może być fakt, że małżonkowie żyli w rozłączeniu lub wówczas, gdy jeden z małżonków trwoni wspólny majątek poprzez prowadzenie hulaszczego trybu życia, alkoholizm albo też w sytuacji rażącej niegospodarności jednego z małżonków.
Z mocy prawa rozdzielność majątkowa powstaje w razie ogłoszenia przez sąd upadłości jednego z małżonków lub ubezwłasnowolnienia.
W razie ukończenia, umorzenia lub uchylenia postępowania upadłościowego, także w razie uchylenia ubezwłasnowolnienia, powstaje między małżonkami ustawowy ustrój majątkowy (art. 53 k.r.o).
Orzeczenie przez sąd separacji także powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej. Z chwilą zniesienia separacji między małżonkami istnieje ustawowy ustrój majątkowy.
Na zgodny wniosek małżonków sąd orzeknie o utrzymaniu między małżonkami rozdzielności majątkowej (art. 54 k.r.o).
W razie zaistnienia ważnych okoliczności możliwe jest zabezpieczenie powództwa przez ustanowienie rozdzielności majątkowej. Taki wniosek można wnieść w pozwie lub zgłosić w toku toczącego się postępowania.
Należy pamiętać,
że niedopuszczalne jest dochodzenie w jednym pozwie orzeczenia rozwodu i zniesienia wspólności majątkowej z datą wsteczną.
Sprawa o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami podlega rozpoznaniu przez sąd rejonowy ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków w Polsce.
Opata od pozwu wynosi 200 zł .W sytuacji kiedy nie jesteśmy w stanie uiścić należnej opłaty, należy wraz z pozwem złożyc wniosek o zwolnienie z kosztów i dołączyć rzetelnie wypełnione oświadczenie o stanie majątkowym, rodzinnym i kosztach utrzymania.