Zachowek jest uprawnieniem, które chroni najbliższych spadkobierców ustawowych w sytuacji, gdy spadkodawca pominie ich w testamencie i cały swój majątek zapisze w testamencie innej osobie.
Dotyczy to zstępnych spadkodawcy, którzy dziedziczyliby w pierwszej kolejności czyli dzieci (wnuki, prawnuki) oraz małżonek.
Dopiero w sytuacji, gdy spadkodawca nie miał dzieci, o zachowek mogą ubiegać się jego rodzice.
Pominięci przez spadkodawcę w testamencie mogą żądać od osoby powołanej do spadku zapłaty kwoty pieniężnej, która stanowi pewnego rodzaju substytut spadku, który należałby się im w przypadku dziedziczenia ustawowego.
Nie można żądać od obdarowanego wydania jakichkolwiek rzeczy z masy spadkowej.
Zgodnie z art. 991 par. 1kc, prawo do zachowku przysługuje w wysokości ½ udziału, który by przypadł, gdyby się dziedziczyło z mocy ustawy.
Jeżeli jednak uprawnioną do zachowku jest osoba małoletnia lub osoba trwale niezdolna do pracy, wówczas zachowek jest wyższy i należy się w wysokości ¾ udziału, który by przypadał dziedzicząc z mocy ustawy.
Ważne – niezdolności do pracy oraz niepełnoletność ustala się według chwili otwarcia spadku, czyli chwili śmierci spadkodawcy.
Do zachowku nie mają prawa:
- osoby wydziedziczone przez spadkodawcę;
- osoby, które zrzekły się dziedziczenia po spadkodawcy;
- osoby, które spadek odrzuciły;
- osoby uznane przez spadkodawcę jako niegodne dziedziczenia.
Taką osobę traktuje się tak, jakby nie dożyła otwarcia spadku.
Negatywne konsekwencje uznania za niegodnego nie rozciągają się na zstępnych osoby niegodnej, którzy zachowują prawo do zachowku.
Zgodnie z art. 1007 kc prawo do zachowku ulega przedawnieniu z upływem 5 lat. Dla spadkobierców ustawowych jest to moment śmierci spadkodawcy, zaś dla spadkobierców testamentowych jest to moment ogłoszenia testamentu.
Dołączony dokument: Wzór wniosku o zachowek