Kwestie związane z działem spadku, jaki przypadł spadkobiercom w ramach dziedziczenia – czy to ustawowego czy testamentowego, regulują przede wszystkim przepisy kodeksu cywilnego w tytule VIII Księgi IV – przepisy od 1035 k.c. do 1046 k.c oraz kodeksu postępowania cywilnego (art. 680 – art.689 k.p.c.).
Jak wynika z przepisów – dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. Sądowy częściowy dział spadku może nastąpić w szczególności z tego powodu, że w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo.
We wniosku o dział spadku należy:
- powołać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia oraz spis inwentarza, jak również
- podać, jakie spadkodawca sporządził testamenty, gdzie zostały złożone i gdzie się znajdują.
- jeżeli spis inwentarza nie został sporządzony, należy we wniosku wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu;
- w wypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy.
Co ważne – jeżeli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło i nie został sporządzony zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje sąd w toku postępowania działowego, stosując przepisy dotyczące postepowania o stwierdzenie nabycia spadku.
Współspadkobiercy powinni podać sądowi swój:
- wiek, zawód, stan rodzinny oraz dane co do swych zarobków i majątku, a także zarobków i majątku małżonka,
- wyjaśnić, w jaki sposób korzystali ze spadku dotychczas, jak również podać inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na rozstrzygnięcie, co każdy ze współspadkobierców ma otrzymać ze spadku.
- jeżeli przedmiotem działu jest gospodarstwo rolne, współspadkobiercy powinni
w szczególności podać dane dotyczące m.in. tego który ze współspadkobierców prowadzi lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym (zob. art. 214 k.c.)
Co do zasady sadem właściwym w sprawie o dział spadku jest sąd rejonowy w obszarze którego zmarły miał przed śmiercią miejsce zwykłego pobytu. Na żądanie uczestnika działu, zgłoszone nie później niż na pierwszej rozprawie, sąd spadku może przekazać sprawę sądowi rejonowemu, w którego okręgu znajduje się spadek lub jego znaczna część, albo sądowi rejonowemu, w którego okręgu mieszkają wszyscy współspadkobiercy.
WAŻNE! Skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd.
W razie sporu o istnienie uprawnienia do żądania działu spadku, jak również w razie sporu między współspadkobiercami o to, czy pewien przedmiot należy do spadku, sąd spadku może wydać postanowienie wstępne.
W postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o istnieniu zapisów zwykłych, których przedmiotem są rzeczy lub prawa należące do spadku, jak również o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych.
W braku podstaw do wydania postanowienia działowego na podstawie zgodnego wniosku uczestników, dział spadku będzie rozpoznany m.in. według przepisy dotyczących zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3.
WAŻNE! Jeżeli cały majątek spadkowy lub poszczególne rzeczy wchodzące w jego skład stanowią współwłasność z innego tytułu niż dziedziczenie, dział spadku i zniesienie współwłasności mogą być połączone w jednym postępowaniu.
OPŁATA OD WNIOSKU:
- dział spadku
- zgodny wniosek – 300,00 zł.
- konieczność rozstrzygnięcia – 500,00 zł.
- dział spadku wraz ze zniesieniem współwłasności:
- zgodny wniosek wraz z projektem działu i zniesienia współwłasności – 500,00 zł.
- konieczność rozstrzygnięcia – 1000,00 zł.